Hoe we onze geneesmiddelen en vaccins produceren
Hoe we onze geneesmiddelen en vaccins produceren
De geneesmiddelen en vaccins die we ontwikkelen hebben pas waarde wanneer ze de mensen bereiken die ze nodig hebben. Om de wereld te kunnen voorzien, is het in de eerste plaats van belang dat we op grote schaal en binnen de hoogste kwaliteitsnormen in staat zijn om geneesmiddelen en vaccins te produceren. Janssen Biologics is onze fabriek in Leiden waar we complexe, biologische geneesmiddelen en vaccins maken.
Biologische geneesmiddelen en vaccins zijn een belangrijk onderdeel geworden van de moderne geneeskunde: ze kunnen worden gebruikt bij de behandeling van ziekten zoals kanker, ziekten van ons afweersysteem zoals de ziekte van Crohn en reumatoïde artritis, en bij de preventie van infectieziekten zoals COVID-19.1 Dit type geneesmiddel en vaccin, ook wel biological genoemd, bevat een of meer werkzame stoffen die zijn gemaakt door levende organismen, zoals bacteriën, schimmels en dierlijke of menselijke cellen. De productie van deze biologicals is daarom geen scheikundig, maar een biologisch proces.
“Dit was echt teamsport én topsport. We hebben een
nieuwe fabriek gebouwd en tegelijkertijd de productie
van COVID-vaccins opgestart.”
Erik van Veldhoven
Director Vaccines Launch Facility Janssen
Productie met biologische processen
Voor de productie van biologicals zetten we levende cellen in om bijvoorbeeld antistoffen en aangepaste virussen voor vaccins te maken. Ook bij de productie van ons vaccin tegen COVID-19 maken we gebruik van dit soort biologische processen. Hiervoor zetten we een specifiek adenovirus (verkoudheidsvirus) in – deze virussen zijn zodanig veranderd dat zij zich niet meer zelf kunnen vermenigvuldigen – waar een fragment van het coronavirus is ingebouwd om een afweerreactie op te roepen in het lichaam.
We kweken de virussen op in een bioreactor met cellen die ontwikkeld zijn om de adenovirussen te vermenigvuldigen. Nadat de adenovirussen zijn opgekweekt, wordt de inhoud van deze bioreactor gefilterd en gezuiverd om het virus te scheiden van de cellen en zodoende alleen het actieve ingrediënt voor het vaccin over te houden. Dit eindproduct van het biologische productieproces wordt in een stabiele oplossing opgeslagen en later afgevuld in een flacon of spuit om toediening bij mensen mogelijk te maken.
Productieflow van het COVID-19 vaccin
Coronavirus
De genetische code uit het SARS-CoV-2 virus (coronavirus) wordt als basis gebruikt voor het vaccin.
Genetisch materiaal
Een fragment van dit genetisch materiaal is uit het coronavirus geïsoleerd.
Adenovirus
In een aangepast adenovirus (verkoudheids-virus) wordt het fragment met genetisch materiaal van het coronavirus ingebouwd.
Vermenigvuldigen
De virussen worden opgekweekt in een bioreactor met cellen die ontwikkeld zijn om de adenovirussen te vermenigvuldigen.
Zuiveren
De inhoud van de bioreactor wordt gefilterd en gezuiverd om het virus te scheiden van de cellen en zodoende alleen het actieve ingrediënt voor het vaccin over te houden.
Continu testen
We nemen continu monsters die we in onze laboratoria analyseren om te controleren of ze voldoen aan de hoogste kwaliteitseisen.
Opslaan
De actieve ingrediënten worden opgeslagen in 10 liter flessen bij -80°C.
Verwerken
Op de afvullocatie wordt deze oplossing ontdooid, verdund, gefiltreerd en afgevuld in flacons.
Eindproduct testen
Ook op de inhoud van de flacons worden kwaliteitstesten uitgevoerd.
Verpakken & distributie
De flacons worden verpakt in dozen en verstuurd naar een centraal opslagpunt voor verzending.
Vaccin
Zo is het vaccin beschikbaar voor gebruik.
Good Manufacturing Practice
Vier ogen
Wist u dat GMP het zogenaamde 'vier-ogen-principe' vereist? Elke stap in het productieproces wordt door minstens twee Janssen-medewerkers gecontroleerd.
Het hierboven beschreven productieproces van biologische geneesmiddelen en vaccins kan enkele weken tot maanden duren. Om de kwaliteit van onze geneesmiddelen en vaccins te garanderen, voeren we continu kwaliteitscontroles uit volgens de normen van de Good Manufacturing Practice (GMP). Deze standaard wordt door de farmaceutische industrie gehanteerd om consistente kwaliteit van producten te garanderen.
Zo monitoren we de productieomgeving continu, en testen we alle grondstoffen vóór gebruik. Ook nemen we bij alle stappen in het productieproces monsters die we in onze laboratoria analyseren om te controleren of ze voldoen aan de hoogste kwaliteitseisen. Bij de productie van één batch biologicals kan dit oplopen tot honderden monsters. In onze laboratoria in Leiden worden al onze producten ook getest op hun stabiliteit en houdbaarheid.
Opschalen productie COVID-19 vaccin
Opschalen productie COVID-19 vaccin
Toen Johnson & Johnson in maart 2020 aankondigde te gaan investeren in de ontwikkeling van een vaccin tegen COVID-19, maakte Janssen Biologics direct plannen om dit vaccin op grote schaal te gaan produceren. Dit betekende dat de productiecapaciteit fors moest worden uitgebreid: daarom hebben wij al in juli 2020 de eerste paal in de grond gezet voor een nieuwe productiefaciliteit in Leiden en begonnen we met het aannemen van ca. 200 nieuwe medewerkers.
In augustus 2020 startten we in de bestaande faciliteiten met de productie van de eerste batch van de werkzame stof van ons COVID-19 vaccin. Een maand later werden de eerste flessen met deze batch gevuld. De batches worden steeds verplaatst naar de uitgebouwde opslagplaats met –80℃ vriezers, waar vandaan ze vervoerd worden naar gespecialiseerde afvulfabrieken. Vanaf daar worden de vaccins vervoerd naar landen over de hele wereld.
In de tussentijd zijn we nog steeds bezig met het opschalen van ons productieproces. De uitgebreide productiefaciliteit in Leiden is in juni 2021 in gebruik genomen, wat onze productiecapaciteit in Nederland sterk vergroot.
Technology transfer
Technology transfer
Onze geavanceerde technologieën zijn de drijvende kracht achter de ontwikkeling en productie van biologische geneesmiddelen en vaccins. De overdracht van kennis en technologie tussen verschillende locaties van de Janssen Campus – en met fabrieken daarbuiten – is daar een cruciaal onderdeel van.
Groene energie vanaf de Noordzee
Groene energie vanaf de Noordzee
Voor Janssen heeft het een hoge prioriteit om onze impact op het milieu zo beperkt mogelijk te houden, ook bij onze productieprocessen. De productie van geneesmiddelen en vaccins is namelijk een complex en energie-intensief proces.
Daarom draait onze productiefaciliteit Janssen Biologics volledig op duurzame energie. En deze faciliteit is niet de enige: sinds 2020 gebruiken al onze bedrijfssites in België en Nederland enkel nog groene stroom, afkomstig van een windmolenpark in de Noordzee. Deze volledige omschakeling naar groene stroom is één van de grootste mijlpalen die ons Energy & Carbon Footprint team de afgelopen jaren heeft gerealiseerd.
Het team was in staat om deze mijlpaal te bereiken door een stroomcontract van tien jaar aan te gaan met de energieleverancier; dit gaf de leverancier de zekerheid om te investeren in een windmolenpark in de Noordzee. Sindsdien nemen we voor onze sites in beide landen jaarlijks ongeveer 130 GWh groene stroom af, equivalent aan het energieverbruik van 48.000 gezinnen.2 Onze CO2 uitstoot door verbruik van elektriciteit is met dit contract naar 0 gegaan. We onderzoeken de mogelijkheden om in de toekomst ook voor de gasvoorziening over te schakelen op een duurzaam alternatief, en in de tussentijd blijft het Energy & Carbon Footprint team zich inzetten voor een reductie van het energieverbruik. Op die manier werken we toe naar de klimaatdoelstellingen van Johnson & Johnson om in 2030 volledig CO2-neutraaal te opereren.
Anne Hendrikson: Werken aan een gezonde wereld
Werken aan een gezonde wereld
Anne Hendrikson is manager Environment, Health, Safety & Sustainability (EHSS) voor Johnson & Johnson Nederland, en specifiek voor Janssen Biologics in Leiden. Zij bewaakt samen met een team van EHSS-specialisten de veiligheid van het productieproces van onze middelen.
“Mijn team zorgt ervoor dat wij bij Janssen Biologics op een veilige manier producten maken: voor onze medewerkers betekent dit dat zij in een veilige omgeving hun werk kunnen uitvoeren en voor het milieu bijvoorbeeld dat er geen gevaarlijke stoffen in de natuur terechtkomen. Ik besteed ook veel aandacht aan duurzaamheid, door te onderzoeken hoe we energie kunnen besparen en onze waterconsumptie kunnen verlagen, maar ook door meer bewustwording te creëren onder de medewerkers voor het thema duurzaamheid. Hierbij zijn de Werelddoelen voor Duurzame Ontwikkeling (SDGs) voor ons leidend.
Bewustwording over duurzaamheid begint bij bewustzijn over de invloed die onze projecten hebben op verschillende aspecten van duurzaamheid. Een voorbeeld daarvan is de checklist die we bij de start van verschillende projecten invullen, waarbij we nu ook letten op de positieve en negatieve impact die het zal hebben op de SDGs. Met deze checklist kunnen wij uiteindelijk beter gaan sturen om de negatieve impact te minimaliseren en de positieve impact te vergroten. Dit is een van onze activiteiten bij Janssen Biologics die als doel heeft om onze CO2-emissie in 2025 naar nul te hebben gebracht. Een andere is de volledige omschakeling naar groene stroom welke in 2020 heeft plaatsgevonden binnen alle entiteiten van Johnson & Johnson in Nederland. Ook heeft Janssen Nederland in 2019 de Green Deal Duurzame Zorg ondertekend, waarmee we ons onder andere toeleggen de recycling van niet-gevaarlijk afval te verhogen. Met betrekking tot duurzaamheid hebben we dus al flinke stappen gezet, maar er valt nog veel te bereiken.
Mijn ambitie voor de komende tijd is daarom om buiten veiligheid, gezondheid en milieu vooral ook meer aandacht te krijgen voor duurzaamheid binnen ons bedrijf en deze onderwerpen echt in te laten dalen bij al onze medewerkers. Duurzaamheid moet onderdeel worden van ons DNA, en terugkomen in het ontwerp van al onze nieuwe projecten. Zodat we uiteindelijk kunnen garanderen dat onze kinderen én de generaties daarna op een gezonde aarde kunnen leven.''
