Hoe we onze geneesmiddelen en vaccins produceren

Hoe we onze geneesmiddelen en vaccins produceren

De geneesmiddelen en vaccins die we ontwikkelen hebben pas waarde wanneer ze de mensen bereiken die ze nodig hebben. Om de wereld te kunnen voorzien, is het in de eerste plaats van belang dat we op grote schaal en binnen de hoogste kwaliteitsnormen in staat zijn om geneesmiddelen en vaccins te produceren. Janssen Biologics is onze fabriek in Leiden waar we complexe, biologische geneesmiddelen en vaccins maken.

Biologische geneesmiddelen en vaccins zijn een belangrijk onderdeel geworden van de moderne geneeskunde: ze kunnen worden gebruikt bij de behandeling van ziekten zoals kanker, ziekten van ons afweersysteem zoals de ziekte van Crohn en reumatoïde artritis, en bij de preventie van infectieziekten zoals COVID-19.1 Dit type geneesmiddel en vaccin, ook wel biological genoemd, bevat een of meer werkzame stoffen die zijn gemaakt door levende organismen, zoals bacteriën, schimmels en dierlijke of menselijke cellen. De productie van deze biologicals is daarom geen scheikundig, maar een biologisch proces. 

“Dit was echt teamsport én topsport. We hebben een
nieuwe fabriek gebouwd en tegelijkertijd de productie
van COVID-vaccins opgestart.”

Erik van Veldhoven

Director Vaccines Launch Facility Janssen

Productie met biologische processen
Voor de productie van biologicals zetten we levende cellen in om bijvoorbeeld antistoffen en aangepaste virussen voor vaccins te maken. Ook bij de productie van ons vaccin tegen COVID-19 maken we gebruik van dit soort biologische processen. Hiervoor zetten we een specifiek adenovirus (verkoudheidsvirus) in – deze virussen zijn zodanig veranderd dat zij zich niet meer zelf kunnen vermenigvuldigen – waar een fragment van het coronavirus is ingebouwd om een afweerreactie op te roepen in het lichaam.


We kweken de virussen op in een bioreactor met cellen die ontwikkeld zijn om de adenovirussen te vermenigvuldigen. Nadat de adenovirussen zijn opgekweekt, wordt de inhoud van deze bioreactor gefilterd en gezuiverd om het virus te scheiden van de cellen en zodoende alleen het actieve ingrediënt voor het vaccin over te houden. Dit eindproduct van het biologische productieproces wordt in een stabiele oplossing opgeslagen en later afgevuld in een flacon of spuit om toediening bij mensen mogelijk te maken.

Productieflow van het COVID-19 vaccin

Good Manufacturing Practice

Vier ogen

Wist u dat GMP het zogenaamde 'vier-ogen-principe' vereist? Elke stap in het productieproces wordt door minstens twee Janssen-medewerkers gecontroleerd.

Het hierboven beschreven productieproces van biologische geneesmiddelen en vaccins kan enkele weken tot maanden duren. Om de kwaliteit van onze geneesmiddelen en vaccins te garanderen, voeren we continu kwaliteitscontroles uit volgens de normen van de Good Manufacturing Practice (GMP). Deze standaard wordt door de farmaceutische industrie gehanteerd om consistente kwaliteit van producten te garanderen.


 Zo monitoren we de productieomgeving continu, en testen we alle grondstoffen vóór gebruik. Ook nemen we bij alle stappen in het productieproces monsters die we in onze laboratoria analyseren om te controleren of ze voldoen aan de hoogste kwaliteitseisen. Bij de productie van één batch biologicals kan dit oplopen tot honderden monsters. In onze laboratoria in Leiden worden al onze producten ook getest op hun stabiliteit en houdbaarheid.

Opschalen productie COVID-19 vaccin 

Technology transfer

Anne Hendrikson: Werken aan een gezonde wereld